Een nieuwjaarsbrief en een nieuwsbrief voor de maand januari 2024
Vorig jaar hadden we een maandelijkse nieuwsbrief, het laatste trimester niet meer, maar het is de bedoeling dit communicatiekanaal weer zullen openen. Deze eerste brief valt nogal lang uit en het zal misschien een uitdaging zijn om hen te lezen maar hij beschrijft twee uitdagingen waar je rustig een jaar mee aan de slag kunt.
Als ik kijk naar het jaar dat voorbij is zou dit me dit zeer triestig kunnen maken. Een dochter verliezen, dat grijpt je naar de keel. Het is een grenservaring, een ontregelende ervaring die veel zekerheden en veel vertrouwen onderuit haalt. Toch is dit geen slecht jaar geweest. Ik heb dingen mogen ervaren die mij zeker zullen helpen om andere uitdagingen die ik op mijn pelgrimstocht zal ontmoeten het hoofd te bieden.
De moed, de sereniteit, de vriendelijkheid, de dankbaarheid, de liefde, de gastvrijheid, het vertrouwen waarmee Joke haar ziek zijn heeft gedragen zal ons altijd bijblijven. Tijdens dit ziekteproces was de manier waarmee ze met dit drama, met dit schandaal of die absurditeit omging voor mij en vele mensen met mij fundamenteel troostend.
In een wereld van klimaatverandering, vluchtelingencrisis, groeiende ongelijkheid, politieke instabiliteit en oorlogen, een wereld waarin de oude zekerheden lijken ophouden te bestaan en nieuwe nog niet zijn ontdekt is dit niet het ogenblik om vanuit onze kwetsbaarheid op zoek te gaan naar verbinding, naar gemeenschappen met een hart. Hartmut Rosa heeft het in zijn boekje ‘Democratie vraagt om religie’ (Boom 2023, lezing Würzburger Diözesanempfang 2022) over het luisterend hart van koning Salomo en een zoektocht naar resonanties die verbindingen maken naar buiten en naar binnen. Religie heeft hiervoor en de verhalen en de rituelen en de liederen.
De uitdaging voor de Bremstruik voor de komende tien jaar ligt volgens mij precies hier: hoe kunnen we uitgroeien tot een dragende en verbindende gemeenschap met een hart, hoe kunnen we de schatkist aan verhalen, rituelen, muziek en liederen die reeds 3000 jaar mensen heeft geïnspireerd, actualiseren. Met enkele mensen die binnen de Bremstruik verantwoordelijk zijn voor een activiteit zijn we rond deze problematiek reeds één keer samengekomen. Het resultaat is dat er een werkgroep zal ontstaan die de mensen zal samenbrengen rond alles wat met liturgie te maken heeft en dat op donderdagavond na de misviering er een broodmaaltijd met de geïnteresseerden kan doorgaan. Ook zal op verschillende plaatsen in de Bremstruik de weekkalender zichtbaar zijn zoals op de website.
Een nieuwjaarsbrief mag ook een paar uitdagingen bevatten
We kunnen maar hopen dat in 2024 de conflicten in Oekraïne en Gaza zullen opgelost worden, de kans is klein, maar de grootste misdaad tegen de mensheid is dat één generatie mensen door de vele doden, gekwetsten en vernielingen zo fundamenteel gekwetst zal zijn in hun vertrouwen en hun menswaardigheid, dat het generaties zal duren voor dit zal uitslijten. De verkiezingen van 2024 voorspellen ook weinig goeds. Zelf kunnen we hier weinig aan doen of wat we doen zal de loop der geschiedenis niet veranderen.
In ‘Verzet en Overgave’, zijn gevangenisbrieven (21/7/1944) schrijft Dietrich Bonhoeffer: ‘Dit is wat ik bedoel met Diesseitigkeit ‘deze-wereldsheid), het leven nemen met al zijn taken en problemen, zijn successen en mislukkingen, zijn ervaringen en momenten van radeloosheid. In zo’n leven werpen we ons volledig in de armen van God, dan nemen we niet meer de eigen-leed ervaringen maar het lijden van God in de wereld serieus, dan waken we met Christus in Gethsemane. En ik denk dat dat geloof is, dat dat ‘metanoia’ (bekering) is; en zo wordt men een mens, een christen.’
We kunnen dus best volhouden om ondanks alle slechte nieuws de actualiteit te blijven volgen. Niet dat we daar vrolijk van worden. Maar op die manier leer je dat de liefde voor de wereld de enige remedie is tegen de wereldloosheid. Zonder die liefde voor de wereld, zonder die liefde voor moeder Aarde en al haar bewoners kunnen we onvoldoende weerwerk bieden aan de hebzucht en de zelfzucht. Door samen over de wereld te spreken vermenselijken we wat zich in onszelf en in de wereld afspeelt. De liefde voor de wereld gaat om wederzijds begrip, respect, aanvaarding en verzoening en ervoor zorgen dat alle leven, al het levende gewriemel kan blijven bestaan. De mensen zijn vanaf hun schepping of geboorte bekleed met de creativiteit, de moed, de competenties, de weerbaarheid waarmee ze ondanks het verlies van het paradijs de publieke ruimte kunnen betreden om de zorg voor de wereld en moeder Aarde, zelfs als kleine en machteloze gemeenschap, toch op te nemen.(visietekst Bremstruik).Dit is een eerste wens en opdracht voor het nieuwe jaar.
Een tweede opdracht en wens voor het nieuwe jaar is hoe we iets kunnen doen aan de klimaatverandering die bepalend zal zijn voor de toekomst van onze kinderen en misschien nog dringender voor hun kinderen. Bruno Latour, Franse filosoof, socioloog, hoogleraar die dit jaar helaas is overleden (Tertio 23/11/22) had het altijd over Gaia. Gaia is de ruimte op aarde waar de mens kan leven en overleven, deze ruimte begint met enkele tientallen centimeter aardkorst en een luchtlaag van 3000 meter dik. Dit is niet veel en zuurstof maakt maar 20% van die luchtlaag uit, en die 20% is het resultaat van een zeer kwetsbaar proces. Het zijn bomen, planten, wieren en enkele bacteriën die instaan voor een continue productie van zuurstof. We zijn als mens dus zeer afhankelijk van deze zeer dunne schil waarbinnen leven mogelijk is en van al het levend gewriemel dat binnen die schil leeft. De klimaatverandering kan dus onvoorspelbare processen in gang zetten die de leefbaarheid van al het levende gewriemel op aarde kunnen bedreigen. ‘Is het mogelijk dat mensen snel kunnen reageren op een dergelijke fundamentele kosmologische veranderen?’ Waarschijnlijk voelen ze zich machteloos. Bruno Latour stelt voor dat je op een stukje papier de situatie beschrijft waarin je je bevindt. Je beschrijft je territorium, niet via geografische coördinaten maar via datgenen waar je afhankelijk van bent. Ga zitten , installeer je, met een pen en een stukje papier en maak een lijst van zaken waar je afhankelijk van bent. Je bent wat je nodig hebt, datgene waarvan je afhankelijk bent zal de definitie zijn van territorium. Ik heb kleren nodig, waar en onder welke omstandigheden worden die gemaakt, hoe komen ze tot bij mij en wat gebeurt er wanneer ik ze niet meer draag. Dit is één as van afhankelijkheid en je zult ontdekken hoe de economische geschiedenis van de laatste eeuwen door de globalisering zeer complex is geworden en ons territorium soms enkele werelddelen omvat. Waar kunnen we landen? Er is geen ecologische overheid, we kennen geen ecologisch model dat overvloed en vrijheid brengt en emancipatie en past in een mal van inperking; bewoonbaarheid van Gaia. Maar door de beschrijving van de zaken waar je afhankelijk van bent ben je in staat situaties te visualiseren en komt er misschien een nog niet gekende politieke handelingsbekwaamheid. Een uitdaging dus.
Bedankt voor al het goede dat we in 2023 mochten delen en een gezond en vredevol 2024
Marc Lemiengre Ronny Verbrugghe
Voorzitter Bestuur Bremstruik Coördinator Bremstruik
Eén januari 2024